Złamanie końca dalszego kości promieniowej, znane również jako złamanie nadgarstka, to jedno z najczęstszych urazów kości, szczególnie wśród osób starszych oraz aktywnych fizycznie. Występuje ono zazwyczaj w wyniku upadku na wyprostowaną rękę, co prowadzi do złamania w okolicy nadgarstka. W tym artykule omówimy, jak dochodzi do tego typu złamań, jakie są objawy oraz jakie metody leczenia stosuje się w przypadku tego urazu.

Przyczyny złamania końca dalszego kości promieniowej

Do złamania końca dalszego kości promieniowej dochodzi najczęściej w wyniku upadku na wyprostowaną rękę, gdy cała siła uderzenia przenosi się na nadgarstek. Występuje ono zarówno u młodszych, aktywnych osób (np. podczas sportów kontaktowych, jazdy na rowerze czy nartach), jak i u starszych pacjentów, u których kości są bardziej kruche z powodu osteoporozy. W grupie starszych pacjentów złamania tego typu są częstym skutkiem upadków na skutek utraty równowagi.

Złamania końca dalszego kości promieniowej klasycznie dzieli się na kilka typów, w tym:

  • Złamanie Collesa – najczęstszy typ, w którym fragmenty kości przesuwają się w kierunku grzbietowym (do góry).
  • Złamanie Smitha – fragment kości przemieszcza się w stronę dłoniową (w dół).
  • Złamanie otwarte – kość przebija skórę, co wymaga natychmiastowej interwencji chirurgicznej.

Objawy złamania końca dalszego kości promieniowej

Do głównych objawów złamania kości promieniowej należą:

  • Silny ból w okolicy nadgarstka, który nasila się przy próbie ruchu.
  • Obrzęk oraz zasinienie w okolicy złamania.
  • Deformacja nadgarstka, widoczna jako nienaturalne wygięcie lub skrócenie przedramienia.
  • Ograniczona ruchomość nadgarstka i palców.
  • W niektórych przypadkach mogą wystąpić objawy neurologiczne, takie jak drętwienie lub mrowienie w palcach, spowodowane uciskiem na nerwy.

W przypadku wystąpienia tych objawów, należy jak najszybciej udać się do SOR, gdzie lekarz wykona badanie kliniczne i zleci wykonanie zdjęcia rentgenowskiego w celu potwierdzenia diagnozy oraz oceny stopnia uszkodzenia kości.

Leczenie złamania końca dalszego kości promieniowej

Leczenie złamania kości promieniowej zależy od stopnia przemieszczenia fragmentów kości, rodzaju złamania oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Może obejmować zarówno metody zachowawcze, jak i operacyjne.

1. Leczenie zachowawcze

Jeżeli złamanie nie jest przemieszczone lub przemieszczenie jest minimalne, leczenie może ograniczyć się do:

  • Nastawienia złamania (repozycji), które polega na ręcznym przywróceniu kości do prawidłowego ustawienia przez lekarza ortopedę.
  • Unieruchomienia w gipsie – po repozycji kość zostaje unieruchomiona za pomocą gipsu lub szyny na okres od 4 do 6 tygodni, aby zapewnić jej prawidłowe zrosty.
  • Regularnych kontroli radiologicznych, które pozwalają monitorować proces gojenia i sprawdzać, czy kość zrasta się prawidłowo.

2. Leczenie operacyjne

W przypadku złamań z przemieszczeniem, złamań wieloodłamowych, przezstawowych, wysokoenergetycznych lub gdy repozycja zamknięta nie przynosi oczekiwanych efektów, konieczne jest leczenie chirurgiczne. Metody operacyjne obejmują:

  • Zespolenie wewnętrzne za pomocą płytek i śrub – polega na otwarciu złamania i stabilizacji kości za pomocą metalowej płytki i śrub, co zapewnia właściwe ustawienie kości i jej szybszy zrost.
  • Zespolenie zewnętrzne – stosuje się w przypadkach, gdy złamanie jest zbyt skomplikowane lub gdy istnieje duże ryzyko infekcji. Polega ono na umieszczeniu ramki stabilizującej na zewnątrz skóry, która utrzymuje kość w odpowiedniej pozycji.
  • Stabilizacja drutami Kirschnera – w mniej skomplikowanych przypadkach można zastosować druty, które stabilizują złamanie przez skórę.

3. Rehabilitacja

Po zakończeniu leczenia (zarówno zachowawczego, jak i operacyjnego), niezwykle ważna jest odpowiednia rehabilitacja. Proces ten obejmuje:

  • Ćwiczenia zakresu ruchu – mają na celu przywrócenie pełnej ruchomości w nadgarstku oraz stawach palców.
  • Ćwiczenia wzmacniające – stopniowo wprowadzane ćwiczenia wzmacniające mięśnie przedramienia i nadgarstka, aby zapobiec osłabieniu mięśni.
  • Fizykoterapia – w niektórych przypadkach stosuje się zabiegi takie jak ultradźwięki czy laseroterapia, które przyspieszają proces gojenia oraz zmniejszają ból i obrzęk.

Powikłania złamania końca dalszego kości promieniowej

W większości przypadków złamanie końca dalszego kości promieniowej goi się bez większych powikłań, jednak w niektórych przypadkach mogą wystąpić komplikacje, takie jak:

  • Zespół Sudecka (kompleksowy zespół bólu regionalnego – CRPS) – to rzadkie powikłanie charakteryzujące się przewlekłym bólem, obrzękiem i sztywnością stawu – najczęściej występuje u chorych leczonych nieoperacyjnie optrunkiem gipsowym w przymusowym ustawieniu nadgarstka.
  • Ograniczenie ruchomości nadgarstka, zwłaszcza w przypadku nieprawidłowego zrostu kości.
  • Trwałe zniekształcenie nadgarstka, jeśli kość nie zostanie prawidłowo nastawiona.
  • Pourazowy zespół kanału nadgarstka

Podsumowanie

Złamanie końca dalszego kości promieniowej to częsty uraz, który może wystąpić zarówno u młodych, jak i starszych pacjentów. Wczesne rozpoznanie oraz odpowiednie leczenie, zarówno zachowawcze, jak i operacyjne, mają kluczowe znaczenie dla pełnego powrotu do zdrowia. Po zakończeniu leczenia nieodzownym elementem jest rehabilitacja, która pozwala na odzyskanie pełnej funkcji nadgarstka. W przypadku podejrzenia złamania zawsze należy zgłosić się do ortopedy, aby szybko podjąć odpowiednie działania.

Źródła:

  1. Diaz-Garcia, R. J., Oda, T., & Shauver, M. J. (2011). A systematic review of outcomes and complications of treating unstable distal radius fractures in the elderly. Journal of Hand Surgery, 36(5), 824-835.
  2. Rhee, P. C., & Kakar, S. (2015). The management of distal radius fractures. Journal of Hand Surgery, 40(3), 595-604.
  3. Walenkamp, M. M., Mulders, M. A., & Goslings, J. C. (2017). Functional outcomes and general health status after surgical treatment of distal radius fractures. Journal of Orthopaedic Surgery, 25(1), 230949901769270.