Informacje dla pacjenta

Aby optymalnie wykorzystać wizytę u ortopedy należy przemyśleć i przygotować

• informacje odnoszące się do aktualnego problemu zdrowotnego
• informacje o wcześniejszych problemów zdrowotnych jak również chorobach współistniejących – karty informacyjne ze szpitala, dokumentacja poradniania.
• dotychczas wykonaną diagnostykę (RTG, MRI, USG, EMG, badania laboroatoryjne)
• spis przyjmowanych leków wraz z ich dawkowaniem
• informacje na temat ewentualnych reakcji alergicznych (leki, kontrast, metale, pokarmy)
• aby nic nie umknęło Państwa uwadze warto przygotować w domu listę pytań do zadania w trakcie wizyty.

Badanie ortopedyczne wiąże się najczęściej z koniecznością zdjęcia odzienia wierzchniego. Aby czuć się komfortowa podczas badania warto przygotować się na taką ewentualność.

Po badaniu lekarskim oraz ocenie badań dodatkowych ortopeda stawia rozpoznanie i kwalifikuje chorego do dalszego leczenia.

Opiera się głównie na wnikliwym wywiadzie oraz badaniu lekarskim. Dzięki doświadczeniu lekarza można z wysoką dozą prawdopodobieństwa postawić odpowiednie rozpoznanie.

• Często dla potwierdzenia i uszczegółowienia diagnozy niezbędne jest wykonanie badań dodatkowych
• RTG (prześwietlenie)- zdjęcia rentgenowskie stanowią złoty standard w diagnostyce większości schorzeń ortopedycznych. Przy ich pomocy można ocenić stan kości, stawu, pośrednio chrząstki, a niekiedy obecność krwiaka. Z uwagi na fakt, że jest to badanie wykonywane przy użyciu promieniowania jonizującego, aby je wykonać niezbędne jest skierowanie lekarskie. Obecnie większość badań RTG wykonuje w formie cyfrowej gdzie klisza rentgenowska zastąpiona została płytą CD.
• KT (TK, tomografia komputerowa) – jest to seria zdjęć rentgenowskich wykonanych spiralnie wokół badanej części ciała. Przy pomocy specjalistycznego oprogramowania komputerowego skany rtg zostają obrobione i przetworzone do trójwymiarowego obrazu. Zaletą jest znacznie większa szczegółowość badania, która ma ogromne znaczenie w przypadku leczenia złamań przezstawowych czy też lokalizizowaniu guzów kostnych. Aby wykonać to badanie konieczne jest skierowanie lekarskie.
• MRI (rezonans magnetyczny, MRT, tomografia rezonansu magnetycznego) – jest to badanie wykorzystujące zjawisko polaryzacji czasteczek wody w stalym polu magnetycznym. Odbywa się bez wykorzystania promieniowania jonizującego. Jest badaniem bezpiecznym i do jego wykonania nie jest konieczne skierowanie lekarskie. Przy jego pomocy można z niemal 100% czułością i swoistością ocenić stan struktur stawowych takich jak więzadła czy chrząstka stawowa, zmian wewnątrzkostnych, wewnątrzmięśniowych, w obrębie układu nerwowego czy kręgosłupa. Pewne trudności mogą mieć osoby z klaustrofobią ponieważ urządzenie stanowi dość wąską tubę w której w zależności od badanej okolicy ciała należy spędzić od 20-60min. Rozwiązaniem jest zastosowanie sedacji anestezjologicznej (konieczność wcześniejszego zgłoszenia problemu) lub skorzystanie z półotwartej wersji urządzenia (gorsza jakość badania).
• USG (ultrasonografia) – badanie obrazowe wykorzystujące zjawisko zróżnicowanego pochłaniania i odbijania fali ultradźwiękowej wytworzonej przez głowicę aparatu od tkanek organizmu. Jest wartościowym badaniem w rękach doświadczonego badacza. Ze względu na wysoką dostępność oraz bezpieczeństwo stosowania, służy głownie do sybkiej wstępnej diagnostyki. Jest swoistym przedłużeniem ręki ortopedy podczas badania. Przy jego pomocy można również wykonać precyzyjne nakłucia torbieli lub stawów. Zaletą tej metody jest możliwość wykonania badania dynamicznego.
• EMG/ENG (elektromiografia/elektroneurografia) – celem tych badań jest ocena czynności mięśni i nerwów obwodowych. Dla potrzeb ortopedii wykorzystywane są głównie podczas diagnostyki neuropatii uciskowych takich jak zespół kanału nadgarstka, zespół rowka nerwu łokciowego czy w zespołach korzeniowych.
• Poza badaniami obrazowymi w diagnostyce ortopedycznej stosuje się również badania laboratoryjne. W określonych przypadkach niezbędne będzie pobranie krwi do analiz.
• Istnieje możliwość konsultacji w ramach telemedycyny po zebraniu wywiadu oraz ocenie badań dodatkowych

Aby możliwie zminimalizować ryzyko związane z zabiegiem operacyjnym należy się do niego gruntownie przygotować.

Diagnostyka przedoperacyjna:

• grupa krwi i czynnik Rh
• morfologia krwi ( wynik z ostatnich dwóch tygodni )
• CRP ( wynik z ostatnich dwóch tygodni )
• aktualne (do tygodnia przed zabiegiem) EKG, obowiązkowe po 45 roku życia
• układ krzepnięcia (PT/INR, aPTT, płytki krwi) lub czas krwawienia i krzepnięcia ( wynik z ostatnich dwóch tygodni )
• poziom glukozy, elektrolitów, kreatyniny,
• HBS i HCV ( wynik z ostatnich dwóch tygodni )
• inne badania w zależności od aktualnego stanu zdrowia, chorób współistniejących zaleci lekarz prowadzący lub konsultant, którego pisemna opinia jest wskazana w przypadku chorób przewlekłych (np. chorób układu krążenia, oddechowego, nerek, cukrzycy, itp.),
• w przypadku implantacji endoprotezy konieczne jest wykonanie wymazu i posiewu bakteriologicznego z jamy nosowej i pachwiny

Szczepienia

Dla własnego bezpieczeństwa warto zaszczepić się przeciwko WZW t. B (wirusowemu zapaleniu wątroby typu B/ żółtaczce zakaźnej). Pełen cykl obejmuje 3 dawki szczepionki. Jeśli do operacji pozostało co najmniej 6 tygodni, należy zaszczepić się dwukrotnie (drugie szczepienie po miesiącu od pierwszego). Zabieg można planować po 2 tygodniach od przyjęcia drugiej dawki szczepionki. Trzecia dawka powinna być podana po 6 miesiącach od pierwszej. Jeśli szczepienie przeciw WZW typu B było przeprowadzone ponad 5 lat wcześniej, należy zbadać krew na obecność przeciwciał anty-HBS; gdy ich miano będzie wysokie nie jest wymagane ponowne szczepienie.

Leki

Należy kontynuować przyjmowanie leków stosowanych przewlekle

Do wyjątków należą leki przeciwkrzepliwe takie jak Acenocumarol, Warfin, Clopidogrel/Plavix, Pradaxa, Xarelto, które po konsultacji z lekarzem prowadzącym bądź lekarzem rodzinnym należy odstawić na 14 dni przed datą operacji i zamienić na preparat heparyny drobnocząsteczkowej (HDCz) podawany podskórnie.

W okresie okołooperacyjnym nie powinno stosować się suplementów takich jak: echinacea, ephedryna, kwasów omega-3, czosnku, żeńszenia, miłorzębu japońskiego, melatoniny, witaminy E.

W przypadku konieczności zastosowania po operacji zaopatrzenia ortopedycznego takiego jak np kule łokciowe lub ortezy, warto zaopatrzyć się w nie przed hospitalizacją.

Należy przygotować domową apteczkę aby zawierała środki opatrunkowe (jałowe gaziki, plastry, bandaże dziane i elastyczne, plastry z opatrunkiem), preparaty do odkażania skóry (Octenisept lub Kodan) podstawowe leki przeciwbólowe (Paracetamol,  Pyralgina, Ibuprofen), lek przeciwobrzękowy (np: Cyclo3Fort lub Aescin)

1. Przygotować wszystkie wyniki badań radiologicznych i laboratoryjnych oraz wypisy ze szpitala
2. Zaświadczenie o szczepieniu przeciw WZW B o zostało wykonane
3. Zabrać antypoślizgowe obuwie na zmianę, żelowy kompres chłodzący oraz w przypadku hospitalizacji > 1 doby, przybory do higieny osobistej, piżamę, ręcznik,
4. Wszystkie przyjmowane przewlekle leki wraz z ich dawkowaniem
5. Zabrać zalecone wcześniej zaopatrzenie ortopedyczne (2 kule łokciowe, ortezę)
6. Paznokcie rąki i stóp należy pozostawić bez lakieru – jest to bardzo ważne dla monitorowania czynności życiowych przy pomocy pulsoksymetru (urządzenia badającego tętno i zawartość tlenu we krwi) oraz umożliwia właściwą dezynfekcję operowanej kończyny.
7. Należy poinformować lekarza prowadzącego o ostrej infekcji czy nieobecnych wcześniej, niepokojących objawach chorobowych, które pojawiły się w okresie kilku dni przed planowanym zabiegiem. W przypadku wystąpienia infekcji w szczególności leczonej antybiotykiem niezbędne będzie odroczenie zabiegu do czasu ustąpienia objawów + około 7 dni karencji.
8. Warto przygotować mieszkanie pod względem ergonomii. Usunąć dywaniki czy miejsca niebezpieczne (np przewody elektryczne) mogące utrudnić poruszanie się, przygotować miejsce do prowadzenia rehabilitacji pooperacyjnej.
9. Przygotować dowód tożsamości oraz długopis
10. Wszelkie niezbędne rzeczy najlepiej spakować do pakunku wielkości bagażu podręcznego

Ze względu na reżim sanitarny przeprowadzanego zabiegu należy wziąć kąpiel, umyć głowę, ubraś się w czyste, przewiewne i nie krępujące ruchów ubranie

Do szpitala zgłosić się bez makijażu oraz bez biżuterii

Zabierz przygotowany wcześniej bagaż

W zależności od zaplanowanej godziny przyjęcia do szpitala należy zastosować się do poniższych zaleceń dietetycznych:

• w przypadku przyjęcia w godzinach porannych zgłoś się do szpitala na czczo o umówionej godzinie
• pokarmy stałe – zabronione przyjmowanie na 6 godzin przed planowanym zabiegiem. Ostatni lekkostrawny posiłek najpóźniej wieczorem (do 21:00) w dniu poprzedzającym zabieg
• lekkie śniadanie w sytuacji gdy zabieg zaplanowano na godziny popołudniowe
• 2 godziny przed planowaną operacją dopuszcza się picie klarownych płynów (woda niegazowana 200 -500 ml lub klarowne soki 150 ml lub niesłodzona herbata/kawa 150 ml (z mlekiem- nie więcej niż 1/5 całkowitej objętości).

Do szpitala należy się zgłosić minimum 2 h przed zabiegiem

W szpitalu zostaniecie Państwo zbadani przez lekarza anestezjologa. Jest on odpowiedzialny za bezpieczne i bezbólowe przeprowadzenie Państwa przez operację. Po rozmowie, badaniu i zapoznaniu się z dokumentacją medyczną oraz uwzględnieniu Państwa oczekiwań, zakwalifikuje do odpowiedniej formy znieczulenia. Należy przekazać mu wszelkie informacje o chorobach przewlekłych oraz przyjmowanych lekach jak i o bieżącym stanie zdrowia. Zgoda na znieczulenie wymaga Państwa podpisu

Otrzymają Państwo również formularz zgody na zabieg operacyjny. Należy się z nim zapoznać. W przypadku wątpliwości lub pytań lekarz ortopeda udzieli niezbędnych objaśnień. Pod zgodą na operację wymagany jest pisemny podpis.

Większość operacji ortopedycznych na kończynach przeprowadzanych jest w niedokrwieniu – to znaczy że zakładana jest na nie opaska pneumatyczna. Umożliwia to szybsze, dokładniejsze i nieomal bezkrwawe przeprowadzenie zabiegu.

W zależności od rodzaju zabiegu otrzymasz profilaktykę antybiotykową i przeciwzakrzepową wg przyjętego protokołu.

W znieczuleniu miejscowym/nasiękowym:

• Zazwyczaj pacjent opuszcza szpital w tym samym dniu. Stan ogólny jest dobry, świadomość zachowana.
• Ze względu na podanie leków miejscowo znieczulających przed i w trakcie operacji oraz podświadomy stres związany z zabiegiem, zostaniecie Państwo poddani obserwacji w sali pooperacyjnej od 2 – 4 godzin (monitorowanie przez personel stanu ogólnego zdrowia/parametrów życiowych/samopoczucia) – jest to normalne rutynowe postępowanie którym nie należy się niepokoić.
• Po tym czasie zostaniecie Państwo przekazani rodzinie bądź opiekunom; zabronione jest samodzielnie prowadzenie pojazdów mechanicznych do 24 godzin po operacji
• Po zabiegu oraz w pierwszej dobie po powrocie do domu należy zapewnić sobie opiekę osoby dorosłej

W znieczuleniu regionalnym z sedacją anestezjologiczną:

• Po zastosowaniu sedacji pacjent może być senny, splątany.
• Przez kilka godzin przebywa w sali pooperacyjnej gdzie pozostaje podłączony do aparatury monitorującej parametry życiowe. Zostaną ewentualnie podane leki zalecone przez lekarza – jest to normalne rutynowe postępowanie którym nie należy się niepokoić
• Wypis następuje zazwyczaj w dniu następnym (w zależności od rodzaju zabiegu i stanu pacjenta). Po otrzymaniu karty wypisowej zostaniecie Państwo przekazani rodzinie bądź opiekunom. Zabronione jest samodzielne prowadzenie pojazdów mechanicznych do 72 godzin po operacji.
• Po zabiegu oraz w pierwszej dobie po powrocie do domu należy zapewnić sobie opiekę osoby dorosłej

Ze względu na naruszenie ciągłości tkanek ciała, operowana okolica bądź cała kończyna może reagować obrzękiem. W związku z tym w pierwszych dniach po operacji należy stosować elewację i oszczędzanie operowanej kończyny. Przydatne są okłady chłodzące oraz ewentualnie stosowanie leków przeciwobrzękowych zaordynowanych przez lekarza prowadzącego.

Odczuwanie bólu pooperacyjnego jest bardzo subiektywnym aspektem. Wynika z uwarunkowań indywidualnych. Zazwyczaj jednak od pierwszej doby pooperacyjnej ma on niskie bądź średnie natężenie. Należy przyjmować możliwie najmniejsze dawki leków przeciwbólowych zaordynowanych przez lekarza prowadzącego.

Kąpiel w wannie jest możliwa dopiero w następnej dobie po usunięciu szwów skórnych.

Toaleta pod prysznicem możliwe jest po zabezpieczeniu rany specjalnym wodoodpornym plastrem dostępnym w aptece bez recepty lub ewentualnie zabezpieczeniu opatrunku przed przemoczeniem w inny skuteczny sposób (gumowa rękawiczka, folia stretchowa)

Opatrunki należy zmieniać regularnie wg zaleceń lekarza prowadzącego (link domowa apteczka)

W zależności od rodzaju zastosowanych szwów oraz operowanej okolicy ciała może być konieczne ich usunięcie między 5 – 14 dobą po operacji.

Zwolnienie lekarskie wystawiane jest na życzenie pacjenta na przewidywany okres leczenia

Istnieje możliwość uzyskania zwolnienia lekarskiego na opiekę przez najbliższego członka rodziny.

Aby zapewnić maksymalną skuteczność zastosowanego leczenia należy przestrzegać harmonogramu wizyt kontrolnych wyznaczonego przez lekarza prowadzącego (zależny od rodzaju zabiegu oraz operowanej okolicy ciała)

Aby uzyskać jak najlepszy wynik leczenia należy ją rozpocząć od pierwszej doby pooperacyjnej. Prowadzona jest pod nadzorem wykwalifikowanego fizjoterapeuty. Stanowi niezbędny element powrotu do pełnej sprawności. Nie należy jej bagatelizować gdyż jest równie ważna jak sam zabieg operacyjny.

Na podkreślenie zasługuje fakt, że w dużej mierze fizjoterapeuta jest przewodnikiem w procesie usprawniania, natomiast jego wynik jest zależny głównie od samodzielnej pracy pacjenta – stosowaniu zaleceń, zaangażowaniu, regularności i dokładności powtórzeń.

Częstotliwość wizyt pooperacyjnych zależna jest od rodzaju zabiegu oraz stanu miejsca operowanego. Należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarza prowadzącego

W przypadku niepokojących objawów jak np: silny ból, obrzęk, wyciek z rany, gorączka, wysięk w stawie należy niezwłocznie zawiadomić lekarza prowadzącego telefonicznie bądź za pośrednictwem formularza kontaktowego niniejszej strony internetowej.

Niekiedy w pierwszych dobach po artroskopii stawu konieczne jest wykonanie punkcji w przypadku zgromadzenia się płynu wysiękowego. Jest to sytuacja normalna i nie należy się nią denerwować.

Szwy skórne o ile rana nie została zszyta szwem wchłanialnym usuwane są w 5-14 dobie od zabiegu operacyjnego (w zależności od operowanej okolicy ciała)

W przypadku leczenia złamań kolejne zdjęcie rentgenowskie zazwyczaj wykonuje się około 6 tygodnia od operacji.